Deprem, sel, fırtına gibi doğal afetlerden sonra kalp ve damar hastalıklarının görülme sıklığı artar. İlaca erişim eksikliği veya ilaç ayarının yapılmaması, evdeki tansiyon aletine erişememe, afetler sonrası fiziksel ve zihinsel stres, kalp ve damar hastalıklarının kontrol edilmesi ve yönetilmesindeki en önemli zorluklarındandır.

Yapılan araştırmalar, afet sonrasında meydana gelen mal ve can kaybının strese beraberinde de kalp ve damar hastalıklarına yol açabildiğini göstermiştir. Rutin düzenden çıkıldığı için fiziksel egzersizin kısıtlanması, uyku düzeninin bozulması, hipertansiyon ilaçlarını çeşitli nedenlerde kesilmesi kontrolsüz tansiyonun ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Peki ülkemizin bir gerçeği olan deprem sırasında veya öncesinde sağlığımızı korumaya yönelik yapabileceğimiz bir şeyler var mı?

Deprem hazırlığı:

• Deprem çantalarınızı hazır bulundurun. Çantanızı, evden çıkacağınız tahliye yolu yakınında ve/veya arabada muhafaza edin. İçinde deprem çantasında bulunması gereken ekipmanlara ek olarak düzenli olarak kullanmak zorunda olduğunuz ilaçlar, hijyenik ürünler, hastalığınıza ait bilgi-belge-raporlar ve acil ilk birkaç gün ihtiyacınız olacak her şeyi yedekleyin. Her 6 ayda bir çantalarınızı kontrol edin ve gerekenleri yenileyin.

Deprem anında:

• Panik yapmayın, eğer hasta evdeki başka kişi ise onun da sakin kalmasını sağlayın. Hasta yanınızda ise onunla mümkün olduğu kadar konuşun bu sakin kalmasını sağlayacaktır.
• Depremin geçmesini çök-kapan-tutun yöntemi ile bekleyin.

Deprem sonrasında:

• Deprem sarsıntıları kesildiği anda, kendinizi muayene ederek herhangi bir yaralanmanız var mı kontrol edin, yaranız varsa ve ilkyardım çantası ulaşabileceğiniz noktadaysa ilk önce yaranıza müdahale edin.
• Deprem sonrası panik ile dışarı kaçmaya çalışmayın, tahliye yollarınızın, merdivenlerinizin sağlam olduğunu kontrol edin, asansörleri asla kullanmayın.
• Olası bir gaz kaçağına karşı elektrikleri açmayın ve ateş yakmayın, evinize önceden taktırdığınız gaz kesici sistemler ile gazınız kesilmiş olsa da dışarıda sızıntı olmuş olabileceğini unutmayın.
• İçerisinde ilaçlarınız ve raporlarınızın olduğu deprem çantanızı yanınıza alarak evi tahliye edin.
• Tahliyenizi kendi imkânlarınız ile yapamayacak durumdaysanız yardımı ve tahliye ekiplerini bekleyin.
• Tahliye sonrası bir şikayetiniz varsa sağlık ekiplerine ulaşın ve durumunuzu birimindeki ekiplere dikkatlice açıklayın.
• Unutmayın, bu gibi acil durumlarda kaos ve panik her yerde mevcut olacaktır, sakin kalmaya çalışın.

Referanslar:

1. Babaie J., et al. Arch Acad Emerg Med. 2021; 9(1): e36. 

2. https://als.org.tr/hastalar-ve-refakatciler-icin-deprem-kilavuzu/ (Erişim Tarihi: 02.06.2023)